PANLEUKOPENIA Choroba ta wywo?ywana jest przez parwowirusy. Przenosi si? najcz??ciej bezpo?rednio z kota na kota, niestety nawet koty nigdy nie wychodz?ce z domu nie s? bezpieczne, gdy? mog? zarazi? si? poprzez ska?one przedmioty i obuwie w?a?ciciela - lub chocia?by w lecznicy weterynaryjnej (bardzo cz?ste miejsce zaka?e? kotów niewychodz?cych). Jest to choroba wysoce zaka?na, wirusy j? wywo?uj?ce mog? przetrwa? poza organizmem kota nawet rok a przenosz? si? bardzo ?atwo. Odka?anie ska?onych przez chore zwierz?ta pomieszcze? jest trudne i wymaga specjalnych ?rodków - p?ynów dezynfekuj?cych zabijaj?cych prawowirusa, lamp UV itp.
Okres wyl?gania choroby (czas od zara?enia do pojawienia si? pierwszych objawów) trwa 1 - 2 tyg. Je?li zara?eniu ulegnie bardzo m?ody kociak lub kot os?abiony - choroba rozwija si? b?yskawicznie.
Pierwszymi objawami najcz??ciej s?: - osowia?o??, - brak apetytu, - obola?o?? - oraz bardzo wysoka gor?czka - organizm próbuje si? broni? - z kociego brzucha dobiegaj? bulgocz?ce d?wi?ki - badanie krwi wykonane w tym czasie wykazuje du?e obni?enie poziomu bia?ych krwinek.
Wkrótce pojawiaj? si? m?cz?ce wymioty i wodnista biegunka w której zaczyna pojawia? si? krew. W pó?niejszym stadium biegunka mo?e sk?ada? si? w du?ej cz??ci z krwi.
Du?e ubytki p?ynów z organizmu mog? doprowadzi? do wstrz?su, dodatkowo zanikanie leukocytów przy braku wytwarzania nowych prowadzi do drastycznego obni?enia poziomu odporno?ci organizmu który nie nie jest w stanie broni? si? przed inwazj? zarazków.
Dla tej choroby charakterystyczny jest w?a?nie spadek poziomu leukocytów we krwi - inne objawy mog? by? nietypowe w niektórych przypadkach, szczególnie na pocz?tku choroby. Zdarza si? ?e s? to nagle pojawiaj?ce si? nad?erki w pyszczku przy objawach ogólnej infekcji, czasem tylko os?abienie i senno??. U szczególnie ma?o odpornych kotów ?mier? mo?e nast?pi? nagle, praktycznie bez wcze?niejszych objawów.
?miertelno?? w tej chorobie si?ga nawet 100 % w przypadku m?odych kotów je?li nie uzyskaj? one pomocy cz?owieka. Jedynym ratunkiem dla chorego kota jest b?yskawiczna pomoc lek. weterynarii oraz du?a determinacja opiekuna.
W przypadku zachorowania ma?ych koci?t lub kotów os?abionych - od pierwszych objawów do ?mierci mo?e min?? zaledwie kilka godzin...
Je?li zachoruje ci??arna kotka i uda si? j? uratowa?, to albo poroni albo urodzi kalekie koci?ta. Wirus ten ma zdolno?? przenikania przez ?o?ysko i nie dopuszcza do rozwoju mó?d?ku u p?odu - narz?d ten jest odpowiedzialny m.in. za zmys? równowagi i koordynacj? ruchow?. Koci?ta cz?sto nie s? w stanie normalnie si? porusza?, zataczaj? si? i potykaj?, g?owa kiwa si? im na boki, dlatego w najlepszym razie maj? wielkie trudno?ci z pobieraniem pokarmu. Zwierz?ta te najcz??ciej usypia si? - pozostawianie ich przy ?yciu jest lekko kontrowersyjne - nigdy nie b?d? w pe?ni sprawne, b?d? mia?y w najlepszym razie powa?ne k?opoty z koordynacja ruchow?, nie dla nich b?d? skoki po meblach i gonitwy. A i to w przypadku gdy choroba b?dzie w lekkiej formie - w stadium bardziej zaawansowanym uniemo?liwi im samodzielne poruszanie si?, jedzenie, ?wiadome za?atwianie potrzeb fizjologicznych.
Leczenie chorych na panleukopeni? kotów jest trudne i pracoch?onne. Przede wszystkim nale?y nawodni? organizm poprzez wykonane przez lekarza kroplówki - bardzo pomaga je?li w?a?ciciel te? potrafi je robi? i b?dzie móg? je wykonywa? samodzielnie. Zaoszcz?dzi to stresu kotu (wo?enie go w tym stanie do lekarza znacznie zmniejsza szans? na prze?ycie) oraz zmniejszy ryzyko rozniesienia choroby - nale?y wzi?? pod uwag? ze chory kot jest zród?em bardzo zaka?nej choroby i siedz?c z nim na poczekalni, k?ad?c na stole w gabinecie, pozwalaj?c na kontakt z lekarzem który za chwil? b?dzie zajmowa? si? innym kotem - ryzykujemy zara?enie wi?kszej ilo?ci tych zwierz?t.
Kroplówki musz?, poza wod? - zawiera? tak?e glukoz?, witaminy, mikro i makroelementy oraz aminokwasy - wszystko to czego kot bardzo potrzebuje a nie jest w tej chwili w stanie pobra? z pokarmem. W tym samym czasie podaje si? antybiotyki (aby zapobiec wtórnym infekcjom bakteryjnym które mog? jeszcze pogorszy? sytuacj? a które wyst?puj? zawsze, wirus czyni z jelit chorego kota otwart? rane), ?rodki przeciwbólowe i przeciwwymiotne. Maj?c w domu tak ci??ko chore zwierz? musimy po?wi?ci? mu bardzo du?o czasu i uwagi, od tego zale?? jego szanse na prze?ycie.
Chore koty s? bardzo os?abione - co w po??czeniu z siln? biegunk? powoduje ci?g?e zanieczyszczanie si? zwierz?cia które nie jest w stanie doj?? do swojej toalety. Musimy zadba? o jego czysto??. Dobrze jest pod kota po?o?y? jaki? r?cznik, kawa?ek p?ótna, podk?ad higieniczny - które b?dzie ?atwo wymieni? w przypadku wybrudzenia.
Co godzin?, a noc? co trzy, podajemy zwierz?ciu picie. Robimy to w nast?puj?cy sposób: nape?niamy strzykawk? bez ig?y 5 ml. wody lub specjalnego p?ynu, nast?pnie wlewamy ma?ymi porcjami do bocznej cz??ci pyszczka za k?em, unosz?c wcze?niej warg? zwierz?cia. Robimy to powoli, pozwalaj?c kotu na przerwy. Nale?y poi? go w ten sposób do czasu a? b?dzie w stanie sam pi?. Podobnie nale?y kota karmi? specjalnymi preparatami poleconymi przez lekarza. Je?li kot jest w bardzo z?ym stanie - pozostaj? tylko kroplówki - nie ma sensu go m?czy? a i tak nie b?dzie w stanie niczego przyswoi?, dodatkowo pokarm mo?e bardziej zaszkodzi? ni? pomóc - bo b?dzie prowokowa? wymioty i biegunk?. Równie? w sytuacji gdy zwierz? bardzo si? broni przed sztucznym karmieniem - stres z tym zwi?zany mo?e bardzo pogorszy? jego stan.
Dopóki organizm kota walczy - kot ma wysok? temperatur?. Niestety - w pewnym momencie - odporno?? si? za?amuje, kot szybko s?abnie a jego temperatura mo?e szybko spada?. Bardzo wa?ne w takim momencie jest by kot by? podgrzewany, by nie pozwoli? mu si? wych?odzi?. Najlepiej by chore zwierz? le?a?o np. w jakim? du?ym pude?ku, na termoforze przykrytym r?cznikiem lub gaz?, okryte. Trzeba mu zrobi? co? w stylu inkubatora.
Wirus powoduj?cy panleukopeni? jest bardzo sprytny - zanim cokolwiek innego zrobi - uszkadza uk?ad odporno?ciowy kota. Dlatego niezwykle wa?ne przy leczeniu tej choroby jest maksymalne zmobilizowanie uk?adu immunologicznego do walki. Osi?ga si? to podaj?c chorym kotom immunostymulatory, interferon oraz surowice przeciwko parwowirusom. Je?li chory kot mia? kontakt z innym kotem - ten równie? powinien dosta? te leki - nawet je?li by? to kontakt krótki a zwierz? zdaje si? by? zupe?nie zdrowe. Niestety - wirus powoduj?cy panleukopeni? u kotów jest niemal tym samym wirusem który powoduje parwowiroz? u psów - a wi?c to te? nale?y bra? pod uwag?, cho? zara?enie si? mi?dzy dwoma gatunkami jest du?o trudniejsze ni? mi?dzy przedstawicielami tego samego gatunku. Niestety - istnieje takie ryzyko.
Nale?y pami?ta? równie? ?e wirus wywo?uj?cy panleukopeni? jest bardzo ?ywotny. Do domu w którym przebywa? chory na t? chorob? kot nie mo?na wprowadzi? nowego zwierz?cia wcze?niej ni? po ok. 6 miesi?cach. A i tak nale?y mieszkanie dok?adnie odkazi? preparatem poleconym przez lekarza weterynarii, cz?sto je wietrzy? i my?. Najlepiej by nowy kociak by? ju? zaszczepiony i w wieku co najmniej 6 miesi?cy. W?CIEKLIZNA Jest chorob? wci?? nieuleczaln?, której mo?na zapobiega? jedynie poprzez powtarzane regularnie szczepienia. W Polsce g?ównym ?ród?em zachorowa? na t? chorob? s? lisy i coraz cz??ciej jenoty których jest coraz wi?cej w naszych lasach. Zara?enie nast?puje wskutek uk?szenia lub gdy dojdzie do kontaktu zaka?onej ?liny z otwart? ran?. Czas jaki up?ywa od zara?enia do wyst?pienia pierwszych objawów jest ró?ny i wynosi od kilku tygodni do wielu miesi?cy. Wirus powoduj?cy w?cieklizn? atakuje uk?ad nerwowy - dlatego w?a?nie objawy s? w?a?nie takiego pochodzenia.
Przebieg choroby mo?na podzieli? na 3 okresy:-okres zwiastunowy: wyst?puj? pierwsze zmiany w zachowaniu kota, zwierz? chowa si? po k?tach, wygl?da na przestraszone i zagubione, lub sytuacja odwrotna, kot staje si? nienaturalnie przymilny, stan ten trwa ok. 2 dni;-okres podniecenia: chory kot bez ?adnej przyczyny wpada w sza?, jest agresywny i gro?ny; zdarza si? ?e zwierz? atakuje wyimaginowanego przeciwnika lub domowników, próbuje je?? niejadalne przedmioty. W innej formie w?cieklizny kot staje si? bardzo osowia?y, ucieka po k?tach, wygl?da na ci??ko chorego, przera?onego jakimkolwiek ruchem. Innymi objawami mo?e by? przys?owiowa ?lina ciekn?ca kotu z pyska, problemy z pobieraniem pokarmu i wody, zaburzenia neurologiczne.-okres pora?enia mi??ni: pora?enie mi??ni zazwyczaj rozpoczyna si? od ko?czyn tylnych, szybko atakuj?c reszt? cia?a. W pierwszym momencie zwierz? wygl?da jakby traci?o w?adz? w tylnych ?apach, nie jest w stanie usta? na nich, próbuje si? czo?ga? - niedow?ad obejmuje kolejno pozosta?e cz??ci cia?a kota.?mier? nast?puje po ok. 8 - 10 dniach od wyst?pienia pierwszych objawów. Chorych zwierz?t nawet nie próbuje si? leczy?, s? od razu usypiane.Przy najmniejszym podejrzeniu ?e zwierz? cierpi na w?cieklizn? nale?y o tym fakcie poinformowa? lekarza weterynarii. ZAKA?NE ZAPALENIE OTRZEWNEJ KOTÓW (FIP) Je?li kto? widzia? kiedykolwiek kota chorego na t? chorob? w postaci wysi?kowej, nigdy ju? nie zapomni tego widoku. Zwierz? ma wype?niony p?ynem, czasem wr?cz monstrualnie wzd?ty brzuch, przy jednoczesnym ca?kowitym wychudzeniu i wycie?czeniu. Czasem pojawia si? tak?e zapalenie p?uc z wysi?kiem w jamie op?ucnej. Nagromadzenie si? ogromnej ilo?ci p?ynu utrudnia oddychanie i prac? serca, wskutek czego wyst?puj? duszno?ci i zaburzenia w kr??eniu. Objawy te dotycz? postaci wysi?kowej tej choroby, s? one bardzo charakterystyczne i umo?liwiaj? postawienie szybkiej, wst?pnej diagnozy która dosy? ?atwo potwierdzi? badaniami. Potwierdza si? j? g?ównie ocen? p?ynu - przy FIPIe jest do?? charakterystyczny. Trzeba pami?ta? ?e objawy takie mog? wyst?pi? równie? przy innych chorobach - dlatego nie wolno uto?samia? wodobrzusza jedynie z FIPem.
Istnieje te? odmiana niewysi?kowa FIPa która stwarza znacznie wi?cej problemów diagnostycznych. Charakteryzuje si? ona powstawaniem zapalnych gruze?ków i z?ogów w ró?nych narz?dach. Objawy s? uzale?nione od tego który organ zosta? zaatakowany i jakie powik?ania si? wdaj?. Np. w przypadku zaatakowania uk?adu nerwowego mog? wyst?pi? drgawki, parali?, utrata wzroku, zaburzenia zachowania. Poniewa? wirus uszkadza uk?ad immunologiczny - bardzo szybko wdaj? si? powik?ania, cz?ste np. s? objawowe formy toksoplazmozy, chore koty przewa?nie maj? problemy z dzi?s?ami, spojówkami, mog? pojawi? si? objawy chorób autoagresywnych.
Choroba ta przebiega cz?sto ca?ymi tygodniami w postaci prawie utajonej, z ma?o nasilonymi objawami, a ko?czy ?mierci?. Zauwa?ono, ?e na na mo?liwo?? zachorowania ma du?y wp?yw poziom stresu na jaki nara?ony jest kot. Zwierz?ta zestresowane s? znacznie bardziej nara?one na zachorowanie ni? te kochane, pewne siebie, ?yj?ce w poczuciu bezpiecze?stwa. Silny stres potrafi po prostu zaktywizowac wirusy obecne w organizmie kota, a które w innym wypadku mog?yby nigdy si? nie ujawni?. Zdarza si? np. ?e objawy FIPa pojawiaj? si? tu? po przeprowadzce lub operacji.
Niestety, w chwili pojawienia si? pierwszych objawów - kot ma wydany wyrok ?mierci. FIP objawowy jest choroba absolutnie ?mierteln?. Przy pewnym rozpoznaniu - jedynym humanitarnym rozwi?zaniem jest u?pienie kota gdy jego samopoczucie b?dzie ju? z?e i nie b?dzie sposobu by to zmieni?. On nie ma szansy powróci? do zdrowia, a z ka?dym dniem b?dzie gorzej. Podkre?lam jednak spraw? pewnego postawienia diagnozy - lek. weterynarii cz?sto maj? sk?onno?? do okre?lania mianem FIPa ka?dej choroby z któr? nie potrafi? sobie poradzi? i zdiagnozowa?. Znam koty które mia?y mie? FIPa (wed?ug jednych lekarzy) a ?yj? i maj? si? doskonale, wyleczone przez innych - to by?y zwyk?e inne infekcje. Je?li zachodzi podejrzenie ?e nasz kot ma FIPa - nale?y przede wszystkim dok?adnie go przebada? - tej diagnozy nie stawia si? na oko! A wi?c przede wszystkim - badania krwi i punkcja która nam powie czy w jamie brzusznej zbiera si? p?yn oraz jaki on jest (nie ka?de wodobrzusze oznacza FIPa!). Badanie krwi poza zwyczajow? morfologi? i biochemi? - powinno zawiera? w sobie oznaczenie miana przeciwcia?. Doskonale by?oby zrobi? USG jamy brzusznej. Zdarza si? cz?sto ?e mocz kota chorego na t? chorob? ma charakterystyczny - ?arowiasty, jaskrawy kolor. Cz?sto ostateczne rozpoznanie stawia si? po otwarciu jamy brzusznej kota i stwierdzeniu charakterystycznych zmian. ZAKA?NY KATAR KOTÓW Zara?enie nast?puje bezpo?rednio od chorego kota lub po?rednio poprzez zanieczyszczone obuwie czy inne przedmioty. Pierwszymi objawami s? kichanie i wyciek z nosa, który pocz?tkowo jest przejrzysty i wodnisty, z czasem jednak staje si? mazisty i ropny. Czasem takim pierwszym objawem jest infekcja oczu i ich ?zawnienie lub mru?enie. Zdarza si? równie? ?e pierwszym objawem jest problem z pobieraniem pokarmu - z powodu bólu powodowanego przez nad?erki na b?onie ?luzowej pyszczka.
Chorob? podstawow? wywo?uj? wirusy, najcz??ciej kilka ich rodzajów wyst?puj?cych w ró?nych kombinacjach - w zale?no?ci od tego który wirus zaatakuje najsilniej i najpierw - objawy mog? troszk? si? ró?ni? u poszczególnych osobników. Mog? dotyczy? tylko oczu lub tylko noska, mog? równie? zaatakowac i sluzówk? i oczy i nos.
Jednak?e ropny wyciek jest ju? spowodowany nie przez wirusy a przez bakterie które trafi?y na podatny grunt - rozpulchnion? b?on? ?luzow? i os?abion? odporno??. I to w?a?nie one powoduj? powik?ania i pogorszenie stanu zdrowia. G?sty ?luz zatyka nos i zwierz? ma du?e trudno?ci z oddychaniem. Kot ma gor?czk?, jest osowia?y i wyczerpany, bardzo szybko traci te? apetyt. Do objawów tych do??cza cz?sto zapalenie spojówek, mo?e pojawi? si? ropny wyciek a w przypadku zbyt d?ugo trwaj?cej choroby mo?liwe jest pojawianie si? zmian na rogówce, które w efekcie mog? doprowadzi? do ?lepoty i utraty ga?ki ocznej. W przypadku zachorowania m?odego zwierz?cia takie prawdopodobie?stwo jeszcze wzrasta. CHLAMYDIOZA Jest to choroba wywo?ywana przez chlamydie, powszechnie traktowane jako bakterie, ale nie s? one nimi tak do ko?ca, maj? bowiem wiele wspólnego z grzybami, jednak równie du?o z bakteriami - s? tak jakby czym? po?rednim mi?dzy nimi. S? to bardzo tajemnicze organizmy, nie do ko?ca jeszcze poznane, stwa?aj?ce cz?sto pewne trudno?ci w leczeniu. Jednak?e objawy choroby s? bardzo podobne do klasycznego kataru kociego i cz?sto tylko badanie wydzieliny (np. z oka) mo?e nam powiedzie? czy przyczyn? choroby jest sam wirus, jaka? bakteria czy chlamydia - cz?sto równie? si? zdarza ?e chlamydie do??czaj? si? do wirusów, korzystaj? z uszkodze? przez nie zadawanych - np. z podra?nienia, rozpulchnienia ?luzówki, os?abienia odporno?ci. Jednak?e chlamydioza w pewnych okoliczno?ciach mo?e by? gro?na dla ludzi, wi?c w przypadku kota z takimi objawami nale?y zachowa? ostro?no?? (bez paniki!). My? r?ce po ka?dym kontakcie, stosowa? ?rodki podnosz?ce odporno??, a gdy mamy jakie? zranienia na r?kach - stosowa? do bezpo?redniego kontaktu z kotem r?kawiczki gumowe. Nie nale?y panikowa? :) Ale ostro?no?? jest wskazana. WIRUS NIEDOBORU IMMUNOLOGICZNEGO - FIV Jest to koci odpowiednik wyst?puj?cego u ludzi wirusa HIV, jednak?e zupe?nie dla cz?owieka niegro?ny. Podobnie jak u ludzi - od momentu wtargni?cia wirusa do wn?trza organizmu do pojawienia si? pierwszych objawów mo?e min?? bardzo wiele lat. Zwierz? przez ten czas cieszy si? doskona?ym zdrowiem, prowadzi normalne ?ycie i... zara?a inne koty. Najwi?ksza ilo?? wirusa znajduje si? w kociej ?linie oraz ju? mniej - w wydzielinach p?ciowych. A najcz?stszym sposobem zara?enia jest wtargni?cie wirusa przez rany zadane w czasie walk kocurów - dlatego to w?a?nie one najcz??ciej padaj? ofiar? tej choroby. Zara?enie podczas kopulacji te? jest mo?liwe, ale ju? rzadziej spotykane. Nie jest mo?liwe przyniesienie tej choroby na r?kach czy butach - tak wi?c koty typowo domowe, nie maj?ce kontaktu z innymi kotami - s? wzgl?dnie zabezpieczone przed ta chorob?. Nigdy do ko?ca - mo?e si? zdarzy? ucieczka, pogryzienie w poczekalni u weterynarza, zara?enie we wczesnej m?odo?ci. Dlatego przy podejrzeniu tej choroby - nigdy nie mo?na jej wykluczy? tylko dlatego ?e kot jest typowo domowy.
Podobnie jak w przypadku innych chorób wirusowych - rozwijanie si? tej te? mo?e trwa? wiele lat - cz?sto zwierz?ta choruj? dopiero w bardzo pó?nym wieku - gdy choroby wieku starczego os?abiaj? organizm. Jednak nie jest to regu?? - zachorowa? mo?e równie? kot m?ody - szczególnie je?li ma s?ab? odporno?? lub w?a?nie choruje na co? innego.
Moment zaka?enia najcz??ciej mija bezobjawowo, mo?e si? najwy?ej zdarzy? kilkudniowa, lekka biegunka lub os?abienie - najcz??ciej zupe?nie bagatelizowane i samo mijaj?ce. Pó?niej wszystko mija i kot wraca do pe?nej formy. I tak mo?e trwa? przez lata. Niestety, przez ca?y ten czas kot jest nosicielem i w przypadku walki lub kopulacji przekazuje chorob? dalej. Utrudnieniem w postawieniu rozpoznania jest fakt ?e po tym kilkudniowym okresie po zara?eniu, gdy to organizm jako? próbuje walczy? z wirusem ten niejako ukrywa si?. I bardzo cz?sto testy, mimo niew?tpliwej infekcji nie wykazuj? ?ladu wirusa. To mo?e by? bardzo myl?ce...
Objawy atakuj?cego wirusa FIV s? zró?nicowane, jednak?e s? zbli?one do tych wyst?puj?cych u ludzi. Wirus os?abia uk?ad odporno?ciowy. Na skutek tego ten nie mo?e si? broni? przed najzwyklejszymi infekcjami: lekkie przezi?bienie czy ranka na ?apie mog? by? przyczyna bezpo?redni? lub po?redni? ?mierci bo kot nie obroni si? przed nawet ma?? ilo?ci? drobnoustrojów. Oczywi?cie ta bezbronno?? jest zale?na od zaawansowania choroby i stanu kota. Objawy s? zale?ne od tego który organ jest akurat atakowany lub uszkodzony. Jednak zwykle najpierw pojawia si? ogólne os?abienie, chudni?cie, infekcje dzi?se?. Pó?niej mo?e to by? biegunka (objawy ze strony uk?. pokarmowego), uporczywy kaszel, ci??ki oddech (uk?. oddechowy), zaburzenia neurologiczne (przy zaatakowaniu uk?adu nerwowego). Mog? pojawi? si? tak?e najró?niejsze choroby autoagresywne. Rozpoznanie stawia si? na podstawie ogólnego stanu zwierz?cia i bada? krwi. Potwierdzeniem jest wykonanie testu w kierunku wykrycia wirusa - pozytywny przes?dza spraw?. Podsumowuj?c - to nie wirus FIV zabija zwierz?. On tylko uniemo?liwia walk? z jakimikolwiek innymi drobnoustrojami, czyni organizm w du?ej mierze bezbronnym. Niestety, ta choroba w momencie pojawienia si? objawów równie? jest zazwyczaj nieuleczalna - aczkolwiek niektórzy lekarze ze sporymi sukcesami u?ywaj? w leczeniu kotów leków zwanych interferonami i warto si? tym zainteresowa? - aczkolwiek wymaga to posiadania lekarza do?wiadczonego w takim leczeniu. Mo?na przed?u?a? ?ycie ci??ko ju? chorego zwierz?cia przez podawanie bardzo du?ych dawek antybiotyków, immunostymulatorów a w pó?niejszym stadium tak?e kroplówek. Ale czy to ma sens i do kiedy? To ju? decyzja ka?dego opiekuna zwierz?cia i powinna by? uzale?niona od samopoczucia kota. Zdarzaj? si? chore koty które bardzo ?adnie poddaj? si? leczeniu i ca?kiem nie?le funkcjonuj?, ale zdarzaj? si? i takie u których post?p choroby jest bardzo szybki i dokuczliwy.
Niestety - nie ma jeszcze ogólnodostepnych szczepionek na t? chorob? - te co s?, tak naprawd? s? dopiero testowane i nie ma ?adnych dowodów na to ?e s? skuteczne. Je?li Twój kot wychodzi na dwór - postaraj si? zminimalizowa? ryzyko zara?enia poprzez wykastrowanie zwierz?cia. Nie wdaj?c si? w walki, nie kopuluj?c - jest znacznie bezpieczniejszy. Bior?c do domu nowego kota - wykonaj mu test ?eby sprawdzi? czy nie jest nosicielem. BIA?ACZKA (FeLV) Jest to choroba wywo?ywana przez retrowirusy i bardzo popularna w populacjach kotów wolno?yj?cych g?ownie przez to ?e przenosi si? dosy? ?atwo i cz?sto zara?ony i zara?aj?cy kot przez jeszcze jaki? czas nie ma ?adnych objawów. Jej niebezpiecze?stwo polega na tym ?e od momentu wnikni?cia wirusów do organizmu do pojawienia si? pierwszych objawów mog? min?? lata. Zara?ony kot przez ca?y ten czas wydala wirusy ze ?lin?, moczem i wydzielin? z nosa, zara?aj?c inne zwierz?ta - sam pozostaj?c zdrowy. Zara?one kotki - zara?aj? swoje potomstwo, wcze?niej przekazuj?c wirusa kocurom które je kry?y. Kocur nosiciel walczy z innymi kocurami zara?aj?c ich - kryje te? kocice. Zara?enie mo?e nast?pi? przez bezpo?redni kontakt, jak i przez wspólne miseczki lub kuwety. Chora kotka rodzi zara?one ju? koci?ta, gdy? wirus przenika przez pop over to these guys?o?ysko. Nawet gdy nie dojdzie do zara?enie p?odowego - kotka zarazi m?ode myj?c je i karmi?c.
W przypadku infekcji mog? nast?pi? trzy scenariusze:
1. M?ody, silny kot o wysokiej odporno?ci ma mo?liwo?? zwalczenia wirusów które go zaatakowa?y, tak ?e w?a?ciciel nawet nie wie jakie niebezpiecze?stwo grozi?o jego pupilowi i jak za?arta walka o ?ycie toczy?a si? w jego krwi. Po takim zwyci?stwie w krwi kota pozostaj? przeciwcia?a a kot staje si? ju? odporniejszy na przysz?o?? - mo?na t? odporno?? porówna? do odporno?ci po szczepieniu przeciwko bia?aczce.
2. Je?li kot ma odporno?? obni?on?, a jednak jest zdolny do walki, poziom wirusa jest utrzymywany na pewnym poziomie, nie wystarczaj?cym do rozwini?cia si? objawów choroby ale wirus ci?gle b?dzie gotowy do zaatakowania. Stan ten mo?e trwa? latami, a kot b?d?c utajonym nosicielem zara?a inne koty. W momencie gdy uk?ad immunologiczny ulegnie os?abieniu mo?e doj?? do masowego namno?enia si? wirusa i zachorowania dotychczasowego nosiciela.
3. Trzeci, najmniej pomy?lny (dla chorego kota) scenariusz zachodzi wtedy gdy kot w momencie kontaktu z wirusem ma silnie obni?on? odporno??. Nast?puje wtedy gwa?towny rozwój choroby ko?cz?cy si? szybko ?mierci?.
Objawy s? bardzo ró?norodne. Cz?sto wyst?puje podwy?szona temperatura, brak apetytu. W zale?no?ci od tego, który organ zosta? zaatakowany, mo?e wyst?pi? biegunka, duszno?ci lub zaburzenia ze strony uk?adu nerwowego. Bardzo cz?sto pojawiaj? si? z?o?liwe guzy nowotworowe. Koty chore na bia?aczk? maj? bardzo s?ab? odporno?? i podatne s? na inne infekcje, np. zaka?ne zapalenie otrzewnej kotów (FIP). Ka?de przewlek?e zaka?enie nie poddaj?ce si? leczeniu nasuwa podejrzenie bia?aczki i nale?y je wyja?ni?. Np. taka prozaiczna rzecz jak zapalenie dzi?se? które nie znika po usuni?ciu kamienia i podaniu leków - to równie? powinno wzbudzi? czujno??. Przy rozwini?tej bia?aczce u wi?kszo?ci kotów powi?kszone s? wszystkie w?z?y ch?onne. Zdarzaj? si? skazy krwotoczne jako wynik uszkodzenia szpiku kostnego. Bardzo cz?ste s? guzy nowotworowe - g?ownie uk?adu ch?onnego. Jedynym sposobem potwierdzenia lub wykluczenia diagnozy jest badanie krwi w kierunku wykrycia wirusa - na szcz??cie istniej? bardzo proste testy które umo?liwiaj? lekarzowi w kilka minut uzyska? wynik. Leczenie (czy raczej powstrzymywanie namna?ania si? wirusa jak najd?u?ej, bo leczenia jako takiego nie ma - jedynie objawowe) polega g?ównie na zwi?kszeniu odporno?ci organizmu przy pomocy odpowiednich leków i leczeniu na bie??co efektów os?abienia odporno?ci.
Obecnie wielu lekarzy ma wielkie sukcesy w prowadzeniu kotów ju? chorych na bia?aczk? zaka?n? (a wi?c nie nosicieli ale kotów u których ju? rozwin??y si? objawy) przy pomocy leku o nazwie interferon. Wielokrotnie udaje si? osi?gn?? remisj? do tego stopnia ?e ilo?? wirusa we krwi staje si? nie wykrywalna przy pomocy standardowych testów. Nie oznacza to ?e kot przestaje by? nosicielem - jednak zatrzymuje si? u niego proces chorobowy i zmusza wirusa do ukrycia.
Je?li wiemy ?e kot jest zara?ony a objawów jeszcze ?adnych nie ma - odpowiednim leczeniem i dbaniem o komfort psychiczny kota mo?na przez jeszcze bardzo d?ugi czas powstrzymywa? uaktywnienie choroby. Skutecznym i jedynym sposobem zapobiegania tej podst?pnej chorobie s? tak naprawd? szczepienia. Nale?y jednak pami?ta? ?e zwierz? poddane szczepieniu musi mie? ponad 8 tygodni, by? zdrowe i odrobaczone, oraz w ?adnym wypadku nie mo?e by? ju? zara?one!
Niestety - testy u m?odych kociaków nie s? wiarygodne - dlatego je?li koci? nie b?dzie mia?o ?adnych kontaktów z potencjalnymi nosicielami - to lepiej poczeka? ze szczepieniem na bia?aczk? do kolejnego szczepienia - po uko?czeniu roku. A w mi?dzyczasie zrobi? test. Taki plan szczepie? ma jeszcze jedn? zalet? - ma?e koci? dostanie w szczepionce mniejsz? ilo?? patogenów - co b?dzie dla niego mniejszym obci??eniem.
Testy ELISA wykrywaj?ce wirusa w kociej krwi s? bardzo proste i umo?liwiaj? uzyskanie szybkiego wyniku. Niestety - czasem s? nie do ko?ca wiarygodne. Dlatego w przypadku jakichkolwiek w?tpliwo?ci - test nale?y powtórzy? za kilka tygodni - g?ównie w wypadku wyniku pozytywnego. Bardzo wa?ne te? jest by test mia? w?a?ciw? dat? wa?no?ci - niestety, testy maj? bardzo krótki termin przydatno?ci do u?ycia wi?c cz?sto si? zdarza ?e lekarze u?ywaj? przeterminowanych - co jest niedopuszczalne. Nie wierzmy gdy wet mówi ?e to nic nie szkodzi i? test jest przeterminowany - to nie prawda.
Wprowadzaj?c nowego kota do domu - równie? powinno si? wykona? mu ten test - szczególnie gdy mamy ju? inne koty. W przypadku przygarni?cia kota ze schroniska -jest to absolutnie konieczne - nawet gdy b?dzie jedynym kotem. Wiedz?c ?e jest nosicielem - mamy szans? podarowa? mu wiele lat ?ycia. CHOROBY UK?ADU KR??ENIA Obecnie coraz cz??ciej stwierdza si? u kotów choroby serca. Wynika to prawdopodobnie z bardziej powszechnych bada? profilaktycznych, jakie w ostatnich latach przeprowadza si? u tego gatunku. Przy u?yciu aparatury diagnostycznej (rentgen, elektrokardiogram) choroby serca mog? by? wcze?niej wykrywane i leczone. Ich objawy s? ró?ne i zale?? od tego, która cz??? tego narz?du uleg?a procesom chorobowym. Na pocz?tku nie s? one rozpoznawane przez w?a?ciciela kota. Pewne os?abienie ?ywotno?ci zwierz?cia k?adzie si? zazwyczaj na karb jego zaawansowanego wieku. Uszkodzenie takich narz?dów, jak nerki czy mózg, w wyniku niedostatecznego ukrwienia wyst?puje dopiero w zaawansowanym stadium choroby. W wi?kszo?ci przypadków chore koty s? przynoszone do lekarza weterynarii dopiero po wyst?pieniu zastojów krwi objawiaj?cych si? nagromadzeniem si? p?ynu w p?ucach, wskutek czego zwierz?ta cierpi? na siln? duszno??. Tak wi?c od szóstego roku ?ycia, w ramach bada? profilaktycznych, powinno si? raz w roku wykonywa? kotu elektrokardiogram. Dzi?ki temu dostatecznie wcze?nie (tj. jeszcze przed wyst?pieniem opisanych objawów) mo?na rozpocz?? leczenie serca. Leczeniem chorób serca u kota zajmuje si? lekarz weterynarii. Omówmy wi?c z nim sposób terapii, a nast?pnie sumiennie stosujmy si? do podanych przez niego wskazówek. Cz?sto preparaty nasercowe musz? by? podawane do ko?ca ?ycia, nawet je?li zwierz? poczuje si? po nich lepiej. Poniewa? w wielu chorobach serca wyst?puj? nieodwracalne uszkodzenia tego narz?du, to stan kota ulega poprawie jedynie pod wp?ywem leków. Zaprzestanie ich stosowania mo?e mie? fatalne skutki, a nawet spowodowa? ?mier? zwierz?cia. Preparaty u?ywane w medycynie naturalnej nie stanowi? w tym przypadku ?adnej alternatywy, lecz mog? by? jedynie terapi? wspomagaj?c?. Nie s? one bowiem w stanie zast?pi? takich leków nasercowych, jak na przyk?ad naparstnica. CHOROBY UK?ADU ODDECHOWEGO Choroby zaka?ne uk?adu oddechowego - wszystkie cz??ci uk?adu oddechowego mog? ulega? stanom chorobowym. Zapalenie b?ony ?luzowej jamy nosowej okre?la si? mianem kataru. Czynnikami chorobotwórczymi s? wówczas w wi?kszo?ci przypadków wirusy wywo?uj?ce katar koci (kalici-, herpes- i reowirusy). Tak?e w?druj?ce larwy glist mog? podra?nia? drogi oddechowe. Obraz chorobowy pogarsza dodatkowe zaka?enie bakteryjne, któremu sprzyja uszkodzona b?ona ?luzowa dróg oddechowych. Przy nasilonym zaka?eniu (gdy choruje wiele zwierz?t wzajemnie si? zara?aj?c) i przy obni?onej odporno?ci organizmu zapalenie b?ony ?luzowej nosa mo?e rozszerzy? si? na dalsze drogi oddechowe. Je?li zostanie zaatakowana krta?, ze znajduj?cymi si? tam strunami g?osowymi, to kot chrypnie. Powstanie zapalenia oskrzeli lub p?uc mo?e spowodowa? gro?ne dla ?ycia pogorszenie stanu ogólnego kota. Cz?sto chorobie towarzyszy wysoka gor?czka. G?ównymi objawami chorób dróg oddechowych jest wyciek z nosa, chrypka, kaszel i trudno?ci w oddychaniu. Poniewa? te objawy mog? by? spowodowane tak?e innymi przyczynami (np. chorobami serca lub zaka?nym zapaleniem otrzewnej kotów), przy ich wyst?pieniu nale?y zawsze zasi?gn?? rady lekarza weterynarii. Aby nie dopu?ci? do wtórnego zaka?enia bakteryjnego i niebezpiecznego rozszerzenia si? zaka?enia na dalsze drogi oddechowe, zaleca on podanie antybiotyków. W walce z zaka?eniami wirusowymi bardzo pomocne jest wzmocnienie uk?adu odporno?ciowego organizmu. Poniewa? przy zapaleniach dróg oddechowych szczególnie wa?ne jest dzia?anie ciep?a, dobrze jest wtedy zastosowa? poduszk? elektryczn? lub napromieniowanie lamp? soluks. Zabiegi te jednak stosuje si? tylko u zwierz?t bez gor?czki, gdy? - w przeciwie?stwie do ludzi - koty nie mog? si? poci? i ?atwo móg?by wytworzy? si? u nich udar cieplny. W przypadku kataru inhalacje z naparu rumianku sprzyjaj? udro?nieniu dróg oddechowych. Koty nie potrafi? przecie? wyciera? sobie nosa! Nie u?ywajmy do tego celu olejków eterycznych. Wra?liwe na zapachy koty cz?sto reaguj? na nie kurczem krtani, który mo?e wywo?ywa? napady duszno?ci. Natomiast napar z rumianku nie wywo?uje podra?nie? i dzia?a leczniczo na b?on? ?luzow? nosa. Cia?a obce - Cia?ami obcymi dostaj?cymi si? do nosa mog? by? cz??ci ro?lin (o?? k?osa, wierzcho?ki traw), ig?y do szycia lub cz??ci po?ywienia lub np. pióra upolowanych ptaków. Sytuacja taka jest dla kota bardzo nieprzyjemna. Próbuje on uwolni? si? od cia?a obcego przez pocieranie nosem i drapanie go przednimi ?apami. Silne kichanie i pocieranie g?ow? o pod?og? cz?sto powoduje wyst?pienie krwawienia z nosa. Czasem pr?d powietrza przenosi cia?o obce do krtani i oskrzeli. Nag?e pojawienie si? napadów silnego kaszlu i duszno?ci powinny zaalarmowa? w?a?ciciela kota. Cia?a obce musz? by? mo?liwie jak najszybciej usuni?te. Nawet je?li nie wywo?uj? napadów duszno?ci, to uciskaj?c wra?liw? b?on? ?luzow? dróg oddechowych mog? wyrz?dza? powa?ne szkody. Badania rentgenowskie lub bronchoskopem (wziernikiem oskrzelowym) pozwalaj? na ustalenie miejsca po?o?enia cia?a obcego, które specjalnymi narz?dziami zostaje usuni?te. Zabieg ten przeprowadza si? pod ogóln? narkoz?, gdy? zwierz?ta broni? si? przed tak? zazwyczaj bolesn? interwencj? lekarza. Nowotwory - nowotwory w obr?bie uk?adu oddechowego wyst?puj? u kota w powi?zaniu z bia?aczk? lub jako przerzuty w przypadku raka sutka. Tak?e i w tym przypadku g?ównymi objawami choroby s? kaszel i duszno?ci. Rokowanie jest niepomy?lne. W przypadku bia?aczki mo?na próbowa? wzmocni? nieswoist? odporno?? organizmu. Przy obecno?ci guzów w jamie nosowej krtani lub tchawicy pozytywne wyniki daje niekiedy chirurgiczne usuni?cie nowotworu. Dyskusyjne jest na pewno w przypadku choroby kotów stosowane u ludzi na?wietlanie twardymi promieniami gamma lub chemioterapia. Nie nale?y nigdy zapomina?, ?e celem ka?dego leczenia jest przywracanie i utrzymywanie rado?ci ?ycia zwierz?cia. Bardzo w?tpliwe s? wi?c próby leczenia, które przez swoje dzia?anie uboczne obci??a bardziej organizm ni? sama choroba. Dotyczy to szczególnie przypadków, w których rokowanie jest niepomy?lne, jak to bywa przy wyst?pieniu nowotworów dotycz?cych dróg oddechowych. KARDIOMIOPATIA PRZEROSTOWA KOTÓW (HCM – hypertrophic cardiomyopathy) Co to jest kardiomiopatia? Spo?ród nabytych chorób serca du?? grup? stanowi? kardiomiopatie. Z definicji zgodnej z zaleceniami WHO kardiomiopatia to choroba mi??nia sercowego zwi?zana z jego dysfunkcj?, w której dochodzi do zmiany wielko?ci komory lub komór oraz zmiany kurczliwo?ci mi??nia sercowego. U kotów w szczególno?ci dochodzi do powstawania kardiomiopatii typu przerostowego. Co to jest kardiomiopatia przerostowa? Jest to choroba o pod?o?u genetycznym wyst?puj?ca u kotów, psów, ?wi? oraz ludzi. Jak jest przekazywana i dziedziczona do tej pory nie do ko?ca jest jasne. Wiadomo jednak?e, ?e stanowi cz?st? przyczyn? niewydolno?ci kr??enia, powstawania zakrzepów i zatorowo?ci t?tniczej oraz mo?e powodowa? tzw. nag?? ?mier? sercow? (SCD-sudden cardiac death). Ostatnio przeprowadzone badania w Stanach Zjednoczonych oraz Europie doprowadzi?y do wykrycia jednego z genów odpowiedzialnych za powstawanie lub nasilanie kardiomiopatii przerostowej. T?o genetyczne choroby udowodniono u rasy Maine Coon oraz ostatnio u rasy Ragdoll. Jakie koty mog? chorowa? na kardiomiopati? przerostow?? Przede wszystkim najcz??ciej choroba ta wyst?puje u kotów nast?puj?cych ras – Maine Coon, Ragdoll, Norweski Le?ny, Syberyjski, Brytyjski Krótkow?osy i D?ugow?osy, Sfinks, Devon Rex i German Rex. Zwi?ksza si? równie? sk?onno?? do HCM u innych ras kotów – Syjamski, Birma?ski, Burma?ski, Bengalski i Perski. Oczywi?cie spotyka si? równie? koty europejskie („dachowce”), które mog? chorowa? na kardiomiopati? przerostow?. W jakim wieku wyst?puje kardiomiopatia przerostowa u kotów? Najcz??ciej dotyczy kotów m?odych w wieku 1-5 lat, jednak?e mo?e wyst?powa? równie? u kotów starszych powy?ej 10 roku ?ycia. Ale wtedy raczej nie nale?y mówi? o klasycznej kardiomiopatii przerostowej tylko kardiomiopatii wtórnej zwi?zanej zwykle z chorobami wieku geriatrycznego kotów – takimi jak nadczynno?? tarczycy, przewlek?a niewydolno?? nerek przewlek?a oraz pierwotne nadci?nienie t?tnicze. Co dzieje si? z sercem w kardiomiopatii przerostowej? Klasyczna forma HCM powstaje, gdy dochodzi do nieprawid?owego pogrubienia mi??nia sercowego, g?ównie lewej strony. To pogrubienie mo?e by? dotyczy? jedynie ?ciany lewej komory lub tylko przegrody, najcz??ciej jednak obserwujemy form? symetrycznego przerostu obu struktur (przegrody i ?ciany lewej komory). Niezwykle rzadko dochodzi do przerostu ?ciany prawej komory. Tego typu kardiomiopati?, która najcz??ciej charakteryzuje si? zaburzeniami rytmu i nag?? ?mierci? sercow? stwierdzono u rasy Maine Coon – nosi ona nazw? rodzinnej arytmogennej kardiomiopatii prawej komory (ARVC – Arrhytmogenic Right Ventricular Cardiomyopathy). Udowodniono równie? t?o genetyczne tego rodzaju kardiomiopatii u rasy Maine Coon. Wraz ze zwi?kszaniem grubo?ci ?ciany serca mi?sie? sercowy staje si? bardziej sztywny i trudniej nape?nia si? krwi?. Jednocze?nie dochodzi? mo?e do cofania si? krwi do lewego przedsionka, który w tej chorobie staje si? powi?kszony (co jest widoczne na zdj?ciach rentgenowskich oraz w badaniu echokardiograficznym). Zmniejszanie si? ?wiat?a lewej komory i nieprawid?owy przep?yw krwi do lewego przedsionka (tzw. niedomykalno?? mitralna) oraz cz?sto zaburzenia przep?ywu krwi do aorty, do której drog? zamyka pogrubia?a przegroda mi?dzykomorowa, powoduj? objawy szmeru, s?yszanego podczas badania kardiologicznego. Do?? typowym objawem dla kotów jest gromadzenie si? p?ynu w klatce piersiowej lub p?ucach (obrz?k p?uc), co powoduje wyra?nie nasilone objawy duszno?ci oraz oddychanie wspomagane prac? tzw. t?oczni brzusznej. Czasem jednak zdarza si? przebieg bezobjawowy choroby, któr? wykrywa si? nagle podczas badania klinicznego lub kot do tej pory zdrowy nagle umiera. ?mier? spowodowana jest ci??kimi zaburzeniami rytmu serca. U niektórych kotów dochodzi do tworzenia si? zakrzepów na ?cianie powi?kszonego lewego przedsionka, zakrzepy takie na skutek nieprawid?owego przep?ywu krwi mog? odrywa? si? od ?cian i w?drowa? wraz z krwi?, najcz??ciej w kierunku jamy brzusznej (przez aort? brzuszn?). Tam mo?e dochodzi? do ich blokowania si? w ?wietle naczy? krwiono?nych. Najcz??ciej ma to miejsce w naczyniach doprowadzaj?cych krew do ko?czyn tylnych (wówczas kot doznaje nag?ego parali?u i ci?gnie ko?czyny za sob?), naczy? zaopatruj?cych nerki czy jelita (wtedy jedynym objawem jest coraz gorsze samopoczucie kota, gor?czka, bli?ej nieokre?lony ból na terenie jamy brzusznej i inne mniej typowe objawy, które utrudniaj? jednoznaczne rozpoznanie. Jak rozpoznawa? kardiomiopati? przerostow?? Je?li wyst?puje szmer sercowy u m?odego kota (1-6 lat), konieczne jest szczegó?owe badanie kardiologiczne, które okre?li przyczyny szmerów sercowych. Nale?y wykona? badanie ekg (niekiedy mo?na je pomin??, je?li kot nie ma arytmii, wówczas niewiele wnosi do rozpoznania), rtg klatki piersiowej (oprócz oceny wielko?ci serca oceniane s? równie? p?uca) i najwa?niejsze badanie – echo serca. Badanie echokardiograficzne pozwala okre?li? czy kot nie ma wady serca, oceni? grubo?? ?ciany lewej komory i przegrody mi?dzykomorowej, wielko?ci lewego przedsionka oraz za pomoc? specjalnego obrazowania dopplerowskiego okre?la pr?dko??, kierunek oraz rodzaj przep?ywów krwi przez aort?, t?tnic? p?ucna i zastawki przedsionkowo-komorowe. Badanie echokardiograficzne jest obecnie standardem diagnostycznym w przypadku rozpoznawania chorób serca u kotów. Koty starsze (powy?ej 8-10 roku ?ycia) powinny mie? jeszcze dodatkowo zmierzone ci?nienie t?tnicze krwi oraz okre?lony poziom hormonów tarczycy. Czy HCM da si? wyleczy?? Nie jest to choroba, któr? da si? ca?kowicie wyleczy?. Obecnie istnieje kilka rodzajów skutecznych leków, które odpowiednio dobrane po dok?adnym badaniu kardiologicznym pozwol? w znacz?cy sposób przed?u?y? ?ycie kotu, a przede wszystkim poprawi? jego komfort ?ycia. Zale?nie od rodzajów objawów oraz wyników bada? dodatkowych, a w szczególno?ci echokardiografii stosuje si? leki moczop?dne, leki betaadrenolityczne, blokery kana?u wapniowego oraz/lub inhibitory ACE. Odpowiednie leki dobiera si? indywidualnie wg potrzeb kota oraz jego aktualnego stanu klinicznego. Jak d?ugo ?yje kot z HCM? Je?li choroba jest wcze?nie wykryta, mo?emy takiemu kotu przed?u?y? ?ycie nawet o 2-4 lata. Wymaga to jednak regularnych kontaktów z lekarzem prowadz?cym lub okresowo z kardiologiem, którzy w odpowiedni sposób b?d? modyfikowa? leczenie oraz zleca?, co kilka miesi?cy badania krwi. Szczególnie istotne jest wykonywanie kontrolnych bada? krwi pod k?tem wydolno?ci nerek (mocznik, kreatynina) oraz st??enia potasu i badania morfologii krwi. U kotów z chorob? wykryt? pó?niej rokowanie jest znacznie gorsze, koty z p?ynem w klatce piersiowej czy po epizodach zatorowo?ci t?tniczej maj? ?redni czas prze?ycia kilka tygodni do kilku miesi?cy. Czy mo?na zapobiega? kardiomiopatii przerostowej? W odró?nieniu od kardiomiopatii rozstrzeniowej kotów, która do?? cz?sto wynika z niedoborów aminokwasu tauryny (koty nie s? w stanie tego aminokwasu wyprodukowa? same, jest on zawsze dodawany do karm komercyjnych dla kotów), kardiomiopatia przerostowa nie jest spowodowana niedoborami ?ywieniowymi. Powstaje na skutek bli?ej nieokre?lonych zmian w mi??niu sercowym pod wp?ywem nieprawid?owego funkcjonowania genów koduj?cych bia?ka wyst?puj?ce w komórkach mi??nia sercowego. Na razie u kotów wykryto jeden taki gen, który nazywa si? MyBPC3 i ustalono, ?e gen ten, gdy jest zmutowany, (czyli wadliwy) mo?e powodowa? (zwykle wraz z innymi genami) chorob? serca. Nie dzieje si? to zawsze i nie wiadomo, w jakich okoliczno?ciach u kotów z wadliwymi genami dochodzi do rozwoju choroby lub nie. Jak wykrywa? wadliwe geny? Naukowcy ameryka?scy (Prof. Mark D.Kittleson oraz Prof. Kathryn Meurs) odkryli ten gen dwa lata temu, opracowano jednocze?nie test pozwalaj?cy wykrywa? go w próbkach biologicznych (krew lub zeskrobina z wewn?trznej strony policzka). Test ten jest obecnie równie? dost?pny w Polsce i pozwala ustali? profil genetyczny kota. Wystarczy pobra? krew lub specjaln? szczoteczk? poskroba? b?on? ?luzow? policzka i wys?a? do laboratorium w Europie Zachodniej. Dost?pny jest jedynie test dla kotów rasy Maine Coon. Test wykrywa jedn? mutacje (zamiana jednego z aminokwasów w sekwencji koduj?cej bia?ko tzw. Myosin Binding Protein C - MyBPC3) i pozwala okre?li? czy kot jest heterozygot? (tzn. ma jeden wadliwy i jeden prawid?owy allel z pary tworz?cej gen) lub homozygot? (albo oba allele s? prawid?owe albo nieprawid?owe). Jak interpretowa? wyniki badania genetycznego na HCM? Wykryto, ?e gen ten nale?y do genów autosomalnych dominuj?cych. Oznacza to, ?e dziedzicz? si? niezale?nie od p?ci (geny autosomalne to geny niezwi?zane z p?ci?), a dominuj?cy oznacza, ?e wystarczy jeden nieprawid?owy gen z pary, aby kot zachorowa? (co nadal nie jest jeszcze udowodnione w du?ej grupie kotów). Mamy, wi?c mo?liwo?? uzyska? z laboratorium trzy rodzaje wyników: 1. HCM/HCM – który oznacza, ?e kot jest homozygot? nios?ce oba wadliwe allele tego genu i jest wysoce prawdopodobne, ?e kot zachoruje na kardiomiopati? przerostow?. Wynik taki oznacza równie? eliminacj? z programów hodowlanych z uwagi na mo?liwo?? przekazywania tego genu ka?demu z potomstwa niezale?nie od doboru partnera (gen jest autosomalny dominuj?cy) 2. n/HCM – który oznacza, ?e kot jest heterozygot? i mo?e (ale nie musi) zachorowa? na kardiomiopati? przerostow?. Obecnie stwierdzono, ?e w populacji kotów rasy Maine Coon ten genotyp ma oko?o 30% kotów w Europie (w tym w Polsce). Wi?kszo?? specjalistów warunkowo dopuszcza koty z takimi wynikami do rozrodu jedynie z kotami z wynikami n/n i pod warunkiem, ?e koty te maj? szczególnie ?adne inne cechy. Nadal trwaj? spory dotycz?ce czy mo?na te koty rozmna?a?, ale powsta?y w 2004 roku HCM Health Programme dopuszcza takie koty do kontrolowanego rozrodu. 3. n/n – który jest wynikiem najbardziej po??danym i oznacza, ?e kot jest wolny od mutacji genu MyBPC3 i mo?e by? dopuszczany do rozrodu z kotami z wynikami n/n i warunkowo n/HCM. Kiedy bada? koty na HCM? Koty rasowe z grup ryzyka z programów hodowlanych powinny by? badane po sko?czeniu 12-18 miesi?cy, ale przed pierwszym badaniem taki kot nie powinien by? rozmna?any. Testy genetyczne mog? by? wykonane u kota w ka?dym wieku, dobrze jest wykona? go w ci?gu pierwszych kilku miesi?cy ?ycia, co da odpowied? dotycz?c? przysz?o?ci hodowlanej takiego jeszcze m?odego kota. Testy szczoteczkowe mo?na ju? wykona? u kotów kilkutygodniowych. Badania echokardiograficzne powinno si? powtarza? corocznie przez ca?y okres u?ytkowania kota jako kota hodowlanego, czyli mniej wi?cej do uko?czenia przez kota 7-8 lat. W innym przypadku zalecanym minimum jest wykonanie bada? echokardiograficznych w 18-24 miesi?cu ?ycia, potem w wieku 3, 5 i 7 lat. Kwesti? cz?stotliwo?ci przeprowadzanych podejmuje si? w zale?no?ci od wyników badania echokardiograficznego, wyników testu HCM oraz indywidualnych okoliczno?ci. Co zrobi?, je?li chcesz zbada? kota w kierunku HCM? Aby wykona? test na nosicielstwo genu MyBPC3 konieczna jest wizyta w lecznicy wspó?pracuj?cej z jednym z laboratoriów weterynaryjny wykonuj?cych tego typu testy. W Europie mo?na to wykona? w laboratorium we Francji (Antagène) oraz dwóch laboratoriach niemieckich (VETMEDLABOR i LABOKLIN). Wiele lecznic w Polsce wspó?pracuje g?ównie z laboratoriami niemieckimi. Istnieje jeszcze jedno laboratorium wykonuj?ce to badanie w Stanach Zjednoczonych (Washington State University – Genetic Labs). Je?li chcesz wykona? badanie echokardiograficzne wskazany jest kontakt z lekarzem specjalizuj?cym si? w kardiologii oraz dysponuj?cym odpowiednim sprz?tem. Jest w Polsce kilku lekarzy weterynarii, którzy s? bardzo do?wiadczeni w tej dziedzinie diagnostyki kardiologicznej. Ka?dy badany kot powinien mie? mo?liwo?? identyfikacji, b?d? elektronicznej (chip), b?d? te? posiada? wyra?ny i widoczny tatua?. Je?li kot nie ma jeszcze identyfikacyjnego chipu mo?na to wykona? w tym samym czasie, co badanie serca (przed lub po).
|